INFORMACJA O TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ
DLA PACJENTÓW I ICH OPIEKUNÓW

Tomografia komputerowa (TK) to dokładna metoda badania radiologicznego, między innymi narządów klatki piersiowej. Wskazaniem do niej jest konieczność uzyskania informacji niemożliwych do osiągnięcia klasycznym zdjęciem rentgenowskim klatki piersiowej. Te wskazania lekarz prowadzący uzgadnia z lekarzem radiologiem.

Na badanie pacjent zgłasza się do Pracowni Tomografii Komputerowej pod opieką pielęgniarki. Po zwolnieniu miejsca osoba badana jest zapraszana do Pracowni. Dzieci są zapraszane z rodzicem.

Badanie jest wykonywane przez technika elektroradiologii pod nadzorem lekarza radiologa i trwa zwykle (łącznie z czynnościami przygotowawczymi) od kilku do kilkunastu minut. W czasie badania pacjent leży nieruchomo na plecach, na specjalnym stole, przesuwającym się przez tzw. okole aparatu. Badany może być proszony o wstrzymanie oddechu na kilka-kilkanaście sekund. Jeżeli zatrzymanie oddechu jest niemożliwe wówczas prosi się pacjenta o możliwie najspokojniejsze

oddychanie podczas wykonywania badania. Pacjent i ewentualnie opiekun, przebywający wraz z dzieckiem w pokoju badań, mają stałą możliwość kontaktu z technikiem i lekarzem przez prosty system komunikacji głosowej zainstalowany w aparacie, tzw. intercom.

W przypadku małych dzieci, które nie będą w stanie nieruchomo leżeć w czasie badania, konieczne jest wykonanie badania w głębokiej sedacji / znieczuleniu ogólnym. W tym przypadku rodzic może być przy dziecku tylko we wstępnej fazie znieczulania, a na czas wykonywania badania
zostanie poproszony o opuszczenie Pracowni. Jeżeli obecność rodzica zapewni dobrą współpracę dziecka przy badaniu wówczas, po założeniu fartucha ochronnego, rodzic może pozostać z dzieckiem – ze względu na narażenie na niewielką ilość promieniowania rentgenowskiego jest to niemożliwe w przypadku kobiet w ciąży. RODZIC DECYDUJĄCY SIĘ NA OBECNOŚĆ PRZY DZIECKU W CZASIE WYKONYWANIA BADANIA AKCEPTUJE RYZYKO ZWIĄZANE Z NARAŻENIEM NA PROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE.

Część tomografii komputerowych wymaga dożylnego podania środka kontrastowego. Wiąże się to z koniecznością założenia wkłucia obwodowego – wenflonu – zakładanego przez pielęgniarki przed badaniem. Przez wenflon będzie podawany kontrast co wiąże się z niewielkim ryzykiem wystąpienia reakcji niepożądanych. Większość opisywanych powikłań jest lekka, niegroźna dla zdrowia i życia. U jednego na 100-200 pacjentów stwierdza się umiarkowane reakcje niepożądane, nie zagrażające życiu, ale wymagające leczenia. Reakcje ciężkie stanowiące zagrożenie dla życia występują niezwykle rzadko.

W przypadku badania z dożylnym podaniem środka kontrastowego oraz badań wykonywanych w znieczuleniu ogólnym pacjent powinien być na czczo (nie przyjmować pokarmów stałych i/lub mleka co najmniej 6 godzin przed badaniem). W celu odpowiedniego nawodnienia organizmu należy wypić zaleconą przez pielęgniarki objętość wody, ale najpóźniej 2 godziny przed planowanym badaniem.

W czasie wykonywania tomografii osoba badana powinna natychmiast zgłosić wszelkie nietypowe odczucia. Najczęściej podczas podawania kontrastu pacjenci zgłaszają metaliczny smak w ustach, uczucie rozchodzącego się po całym ciele ciepła, rzadko nudności oraz wrażenie parcia na mocz. Te objawy ustępują bardzo szybko po zakończeniu badania, zwykle przed opuszczeniem Pracowni. W razie wystąpienia innych objawów badanie może być w każdej chwili przerwane, w celu oceny tych objawów i wdrożenia właściwego postępowania medycznego. Badanie może być również przerwane z przyczyn technicznych np. awarii aparatu.

Po badaniu pacjent wraca pod opieką pielęgniarki na macierzysty oddział.

Działania niepożądane po podaniu kontrastu:

1. Ostre działania niepożądane występują do 1 godziny po wstrzyknięciu środka cieniującego i dzielą się na:
   • łagodne: nudności, łagodne wymioty, pokrzywka, świąd skóry;
   •  umiarkowane: nasilone wymioty, wyraźna pokrzywka, skurcz oskrzeli, obrzęk twarzy/krtani;
   • poważne: wstrząs hipotensyjny, zatrzymanie oddechu/akcji serca, drgawki.
2. Opóźnione reakcje niepożądane występują od 1 godziny do 1 tygodnia od podania środka cieniującego i należą do nich: wysypka, rumień, świąd skóry, nudności, wymioty, bóle głowy.
3. Wynaczynienie środka kontrastowego: obrzęk, zaczerwienienie, bolesność – szczyt nasilenia objawów po 24- 48 h.

Szanowni Państwo wszystkie zaobserwowane u Państwa i/lub dziecka objawy po wykonaniu tomografii komputerowej prosimy zgłaszać pielęgniarce lub lekarzowi.